Historia
HISTORIA PKS CZĘSTOCHOWA
Powstanie PKS w Częstochowie datuje się na 13 sierpnia 1949 roku, kiedy to została powołana stacja PKS podległa oddziałowi w Chorzowie. Początkowo siedziba znajdowała się przy I Alei nr 14, a stacja obsługi na ul. Wilsona. Autobusy w ilości ok. 25 sztuk otrzymano z innych ekspozytur (m.in. Katowice, Kielce, Rzeszów, Łódź, Poznań). Były to głównie autobusy Fiat, Chausson, Leyland oraz poniemieckie Mercedes i Bussing. Pod koniec 1949 roku PKS otrzymała obiekty przy ul. Olsztyńskiej, po zlikwidowanym Zrzeszeniu Transportowym „Zgoda”.
W 1950 roku następuje fuzja 3 przedsiębiorstw: PKS, Hartwig i Spedytor. Stacja zmienia nazwę na Ekspozytura PKS w Częstochowie. Z przedsiębiorstwa Hartwig przejęto kilkanaście sztuk taboru ciężarowego i ciągników. W owym czasie PKS posiadał także kilka zaprzęgów konnych. Pojazdy towarowe umieszczone zostały na zajezdni przy ul. Wilsona, natomiast osobowe na ul. Olsztyńskiej.
W roku 1950 rozpoczęto budowę nowych obiektów przy ul. Krasińskiego 14/24, do których przeprowadzono się w roku 1952. Zajezdnia była przeznaczona na 150 jednostek silnikowych, a w tym czasie ekspozytura dysponowała już 50 autobusami i zbliżoną ilością samochodów ciężarowych. W tym samym roku PKS przejęła obsługę wszystkich linii międzymiastowych oraz dworzec przy ul. Wilsona. Dla obsługi sąsiednich terenów zorganizowano Stację Terenową w Lublińcu, gdzie skierowano głównie ciągniki Steyer oraz kilka ciężarówek.
W 1951 roku otrzymano pierwsze autobusy marki Star, a następnie Skoda 706RO. W 1958 roku otrzymano pierwsze egzemplarze Skody 706 RTO, następnie montowanych na licencji w JZS Jelcz, czyli kultowego dziś „ogórka”. Autobusy tej marki służyły w PKS Częstochowa do 1991 roku i są najdłużej eksploatowanym modelem w historii przedsiębiorstwa.
Z dniem 01.01.1960 w związku z reorganizacją Państwowej Komunikacji Samochodowej ekspozytury zamieniono na oddziały i od tej chwili nazwa zakładu brzmiała WP PKS w Katowicach Oddział Towarowo – Osobowy w Częstochowie. Oddziałowi podlegała w dalszym ciągu Placówka Terenowa w Lublińcu. Tabor liczył wówczas 90 autobusów i 122 samochody ciężarowe.
W latach 60-tych następował dalszy rozwój oddziału i w roku 1970 tabor liczył już 156 autobusów i 248 ciężarówek. Stary dworzec okazał się zbyt mały i rozpoczęto budowę nowego dworca przy Al. Wolności, który oddano do użytku 30 kwietnia 1973. Okres lat 70-tych to zresztą czas największych inwestycji. W 1974 roku oddano do użytku nowy dworzec autobusowy w Lublińcu, a w latach 1973-76 wybudowano nową zajezdnię dla taboru ciężarowego przy ul. Manifestu Lipcowego (obecnie Legionów). W 1973 roku otrzymano autobusy Sanos S-14, które przez długie lata służyły w ruchu i do dziś są ciepło wspominane przez pracowników.
W związku z nowym podziałem administracyjnym kraju w 1975 roku przejęto od Oddziału w Kluczborku Placówkę Terenową w Oleśnie. W związku z oddaniem do użytku nowej zajezdni towarowej, z dniem 1 kwietnia 1976 powołano Oddział Towarowo-Spedycyjny, czyli Oddział II PKS w Częstochowie, który przejął tabor ciężarowy. Dzisiejsze PKS zostało Oddziałem I dalej jednak jako Towarowo-Osobowy, ponieważ znaczna ilość taboru ciężarowego znajdowała się w placówkach w Lublińcu i Oleśnie. Po podziale tabor obejmował 247 autobusów, 42 przyczepy autobusowe, 112 ciężarówek i 35 przyczep towarowych.
Z dniem 1 stycznia 1979 roku dotychczasowa Placówka Terenowa w Lublińcu stała się Oddziałem PKS z podległą Placówką Terenową w Oleśnie. Jednak w tym samym roku powołano i włączono do Oddziału Częstochowa I Placówkę Terenową w Pajęcznie, gdzie zgrupowano część autobusów oraz kilka sztuk taboru ciężarowego.
01.02.1983 powołano Krajową Państwową Komunikację Samochodową i od tej chwili nazwa zakładu brzmiała KPKS Katowice IV Oddział Towarowo-Osobowy Częstochowa I, wraz z podległą Placówką w Pajęcznie. Pod koniec roku 1983 z placówki w Pajęcznie oddano tabor ciężarowy do Oddziału I w Katowicach i dopiero wówczas Oddział Częstochowa I stał się oddziałem w pełni osobowym.
W 1990 roku kolejna reorganizacja, gdzie w związku z likwidacją Dyrekcji Okręgowej w Katowicach, z dniem 01 lipca 1990 nastąpił podział KPKS na samodzielne przedsiębiorstwa i w ten sposób oddział częstochowski stał się Przedsiębiorstwem Państwowej Komunikacji Samochodowej (PPKS). Znacznie zmniejszyła się ilość taboru, a braki w I połowie lat 90-tych uzupełniano poprzez zakupy taboru używanego. Od połowy lat 90-tych postawiono na zakup fabrycznie nowych autobusów Autosan i Jelcz, co przyniosło dobre efekty i znaczące odnowienie taboru, a jednolity wizerunek graficzny autobusów przedsiębiorstwa na "rozpoznawalność" nie tylko na ulicach Częstochowy
Z dniem 01 stycznia 2005 roku, przedsiębiorstwo zostało przekształcone w Spółkę Akcyjną, której jedynym akcjonariuszem jest Skarb Państwa. Dziś PKS Częstochowa to liczący się przewoźnik nie tylko na terenie miasta i powiatu, ale także w całym regionie oraz największe w województwie śląskim przedsiębiorstwo spod znaku PKS.
Opracował: © Jacek Jachymczyk